Монгол оронд ардчилсан хувьсгал ялаад 17 жил болжээ. 1989 оны арванхоёрдугаар сарын 10-нд олон улсын хүний эрхийг хамгаалах өдрөөр анх гараагаа эхэлсэн ардчилсан холбооныхонтой хамт бүл нэмэн эрсэлж боссон бас нэгэн хүчин үүссэн байдаг.Энэ бол “Ардчилсан социалист хөдөлгөөн юм”. Хожим уг хөдөлгөөнөөс “Монголын социал демократ нам” байгуулагдаж Монгол оронд ардчилал тайван замын хувьсгалыг үргэлжлүүлэхэд хамгийн том гавьяаг байгуулсан. МоАН, МСДН болон түүнийг үүсгэн байгуулагч хөдөлгөөн, холбоодууд олон жилийн туршид коммунист дэглэмийг эсэргүүцэж адилхан буланд шахуулж, шинэ цагийн хэлмэгдэлд өртөж байлаа. Тийм ч учраас үндэсний эв нэгдлийг эрхэмлэж, ардчиллыг бататгах түүхэн хувь заяаны эрхээр Ардчилсан нам хэмээх нэгэн тугийн дор нэгдсэн билээ. Одоогоос 17 жилийн өмнөх энэ өдрүүдэд хүрээний нууц хоёр бүлгэм гэдэг шиг МоАХ-той хамт байгуулагдсан нөгөө нэг хэсэг нөхдүүд олны өмнө гарч ирэв. МУИС-ийн шилдэг тэргүүний гэгдэх залуу багш нараас гол цөм нь бүрдсэн уг хөдөлгөөнийхөн Монголд ардчилал, эрх чөлөө, хүний эрх хэрэгтэй, сайжруулах биш үндсээр нь эрс өөрчлөх цаг боллоо хэмээн тунхаглажээ. АСХ-ий анхны удирдагчаар нь П.Улаанхүү, А.Ганбаатар, Р.Нарангэрэл нарын гурван нөхөр сонгогдож Р.Гончигдорж, Б.Баабар, З.Энхболд нарын одоогийн бидэнд танил болсон улстөрчид залуу халуун насаа чухам энэ үйлсэд зориулсан юм. Ер нь Монгол орны эрх чөлөө тусгаар тогтнолын төлөөх сүүлийн хэд хэдэн хөдөлгөөн, хувьсгалыг тухайн үеийн сэхээтний давхаргынхан дандаа эхлүүлсэн байдаг сонирхолтой түүхэн тохиолдлууд бий. Баруун болон, Оросын түүхэнд сэхээтнүүд нийгмийн хамгийн туйлбаргүй давхарга гэж үздэг бол Монголд эсрэгээр байдаг. 1911, 1921, 1990 оны бүхий л тэмцлийн манлайд жижиг түшмэл, багш, эрдэмтэд хамрагдаж явсан байдаг. 1950-иад онд “сэхээтний төөрөгдөл” гэж хүртэл цоллуулан хэлмэгдүүлж байсан гашуун түүхийг бид мэднэ. 1989 оны арванхоёрдугаар сарын 28-ны өдөр болон чухам энэ өдрүүдэд хотол түмнээрээ шинэ жилийн баярын уур амьсгалд орсон үеэр Ардчилсан социалист хөдөлгөөнийхөн бүхнийг хойш тавин аядуу боловч эрс шургуу тэмцлээ хийхээр зоригложээ. МоАХ нь анхандаа социализмыг сайжруулна гэж үзэж байсан бол эд нарын нэг онцлог нь энэ нийгмийг үндсээр нь өөрчлөхгүйгээр ямар ч засвар орох аргагүй болжээ гэж онцолсон байдаг. Харин тэмцлийн ямар хэлбэрийг сонгох, шууд иргэний дайн хийх үү, цус урсгах уу, дарангуйлагчдыг цаазлах уу гэх мэт хатуу хөтүү байр суурин дээр үргэлж аядуу, ухаалаг зөвлөгөөг авч улс орны түүхийн хүрдийг улаанаар биш ариунаар урагшлуулж явсан гавьяатай хүмүүс юм. Өдгөө ч Монголд иргэний нийгмийн хөдөлгөөний чиглэлээр идэвхтэй үйл ажиллагаагаа үргэлжлүүлж яваа АСХ-ний үндэслэгчийн нэг УИХ-ын гишүүн асан Р.Нарангэрэл багштай саяхан уулзаж Монголын ардчиллын анхдагчдын баримт сэлт юу байдаг талаар сонирхож энэхүү ховор зургийг авсан юм. Тэрээр иргэний нийгмийн талаар товчхон тайлбарлахдаа “ Бид анх 1989 онд Монголд улс төрийн нам, хүчнийг бэхжүүлэх гэж бус иргэдийн хөдөлгөөн, тэдний эрх ашгийн төлөө л тэмцэж эхэлсэн. Миний хувьд гэхэд одоо ч энэ чиглэлээрээ л явж байна. Энэ хооронд ийш тийш гуйвж дайвсангүй. Олон жил утгагүй явсны үр дүнд хүмүүс өөрсдийнхөө эрх ашгийн төлөө хамтарч нэгдэж хөдөлгөөн зохион байгуулж үр дүнд хүрдэг гэдгийг ойлгодог боллоо. Чухам энэ чинь ардчилал ялж буйн шинж юм. Байгаль хамгаалах хөдөлгөөнүүд, Авлигатай тэмцэх хөдөлгөөнүүд, тэр бүү хэл одоо хогийн лааз түүдэг хүмүүс хүртэл хоорондоо нэгдээд эрх ашгийнхаа төлөө явцгааж байна. Энэ чинь зөв шүү дээ. Улс төрийн нэг хүчин, нэг улстөрч гэдэг бол төрийн төлөөх талынхан. Тэгвэл иргэдийн хөдөлгөөнийхөн нь төрийг хянах, цэвэр ариун байлгах, ард түмний талынхан. Ийм нийгмийг байгуулах гэж явлаа. Одоо ч энэ чиглэлээрээ явж байна” хэмээсэн юм. Ардчиллын анхдагчид одоо хувь заяаны сонголт, амьдралын эрхээр цаашид янз бүрийн зам сонгоцгоосон билээ. Юутай ч эдгээр хүмүүс улс орныхоо сайн сайхан ирээдүйн төлөө анхлан эрслэн босч өөрийгөө золиосолж явсны гавьяаг түүх мартахгүй. Улам гэгээн цагаанаар бичигдэж үр хойч нь чухам ийм удам судраараа бахархаж, өөрийгөө баталгаажуулж, хүндлүүлж явах цаг ирэх нь дамжиггүй. Харин одоо амьдад нь хайрлаж, хүндэлж, өргөмжлөх нь өнөөгийн бидний ёс суртахууны үүргээ.
Мэдээллийн эх сурвалж : http://daily.pixel.mn/modules.php?name=News&file=article&sid=7785
No comments:
Post a Comment